12 Αυγούστου 2014

Κατάθλιψη! [Άρθρο, Γερ. Μπαλωμένος]

Κατάθλιψη !
Τι είναι κατάθλιψη?


Η κατάθλιψη αποτελεί μια επίμονη και δύσκολη συναισθηματική κατάσταση, η οποία έχει τεράστιες επιπτώσεις στη σκέψη, τη συμπεριφορά και την κοινωνική ζωή του ανθρώπου που τη βιώνει. Οι επιπτώσεις της δεν επηρεάζουν μόνο τον ψυχικό του κόσμο, αλλά προσβάλουν και το σώμα, γεγονός που κάνει τη ζωή του ανθρώπου ακόμη πιο δύσκολη. Τελευταίες έρευνες από την (American Psychiatric Association) Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρία  δείχνουν ότι ένας στους πέντε ανθρώπους θα βιώσουν κατάθλιψη σε κάποια φάση της ζωής τους, πράγμα που σημαίνει ότι αποτελεί μια συχνή και ψυχολογική κρίση. Στην ψυχολογία η κατάθλιψη αναφέρεται  ως μια κλίμακα
διαταραχών της διάθεσης, οι οποίες καταλήγουν σε μια κλινική διαταραχή και μειώνουν το επίπεδο δραστηριότητας. Κι αυτό σημαίνει πως όχι μόνο νιώθουμε άσχημα, αλλά και δεν είμαστε σε θέση να διεκπεραιώσουμε τις υποχρεώσεις μας. Εν ολίγοις δείχνουμε σαν να έχουμε γίνει κομμάτια,  και σαν να έχουμε διαλυθεί. Η κατάθλιψη δεν είναι το φυσιολογικό καταθλιπτικό συναίσθημα που περνά γρήγορα και έχει μικρότερη ένταση. Στην κατάθλιψη το συναίσθημα αυτό είναι σε μεγάλη ένταση,  διαρκεί περισσότερο και οδηγεί σε έκπτωση της λειτουργικότητας του ατόμου σε πολλούς τομείς της ζωής του. Ο Sigmund Freud (Σιγμών Φρόιντ) Ψυχίατρος-Νευρολόγος και ο πατέρας της Ψυχανάλυσης ήταν ένας από τους πρώτους ιατρούς που περιέγραψαν ότι η κατάθλιψη  μπορεί να πάρει δύο μορφές, το θρήνο και την μελαγχολία. Στο θέμα του θρήνου η κατάθλιψη είναι μια αντίδραση στον χαμό ενός αγαπημένου προσώπου. Στο θέμα της μελαγχολίας η κατάθλιψη αποτελεί μια ψυχολογική αντίδραση που χαρακτηρίζεται από υπερβολική θλίψη. Πριν αναφέρω τα συμπτώματα της, είναι αρκετά σημαντικό να γνωρίζουμε ότι η κατάθλιψη μπορεί να παρουσιαστεί ως μια κλιμακούμενη, από μια ήπια μορφή (π.χ. δυσθυμία) έως μια σοβαρή διαταραχή της διάθεσης (π.χ. κλινική κατάθλιψη). Η κλινική κατάθλιψη είναι μια περίπτωση που χαρακτηρίζεται από επίμονη καταθλιπτική διάθεση. Στην κουλτούρα μας αυτό περιγράφεται με τη γνωστή φράση                         « Νιώθω πεσμένος, είμαι χάλια, δεν έχω όρεξη για τίποτα ». Ως  συνέπια το άτομο έχει διαμορφώσει  μια αρνητική θεώρηση του εαυτού του, για τον κόσμο, και  το μέλλον του.
Συμφώνα με την θεωρία του Beck το άτομο με καταθλιπτικό τρόπο σκέψης αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει τον κόσμο γύρο του κάνοντας αρνητικές σκέψεις και καταλήγοντας σε πολλά αρνητικά συμπεράσματα για την ζωή  και τον εαυτό του. Τέλος, σε ότι αφορά τον εαυτό του, νιώθει ανεπαρκές, άχρηστο, ανεπιθύμητο και ελλιπές σωματικά και ψυχολογικά, ως αποτέλεσμα να βιώσει τα ακόλουθα συμπτώματα.  

Προειδοποιητικά σημάδια και συμπτώματα κατάθλιψης
Η κατάθλιψη όπως έχω αναφέρει χαρακτηρίζεται από μια σειρά συμπτωμάτων που επηρεάζουν πολλούς τομείς της ζωής του ατόμου. Τα άτομα που έχουν κατάθλιψη  δεν εμφανίζουν απαραίτητα όλα τα συμπτώματα της διαταραχής, κάποιοι άνθρωποι παρουσιάζουν πολλά, κάποιοι  άλλοι λιγότερα. Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων διαφέρει από άτομο σε άτομο. Ενδεικτικά της κατάθλιψης είναι πολλά από τα παρακάτω σημάδια και συμπτώματα: 
Καταθλιπτική διάθεση, που διαρκεί το μεγαλύτερο τμήμα της ημέρας, σχεδόν κάθε μέρα, για ένα διάστημα δυο εβδομάδων και περισσότερο, να αισθάνεσαι κενός, λυπημένος, χωρίς ελπίδα.
Άγχος, ανησυχία με τη μορφή εσωτερικής δυσφορίας και συναισθηματική ένταση.    Διαταραχές στον ύπνο, τα συμπτώματα αυτά είναι με διαφορετικούς τρόπους. Μερικά άτομα με κατάθλιψη κοιμούνται πάρα πολλές ώρες, κάποιοι δεν μπορούν να κοιμηθούν καθόλου και άλλοι κάνουν πολύ ακανόνιστο ύπνο, δηλαδή ξυπνούν  πολλές φορές κατά τη διάρκεια της  νύχτας η δυσκολεύονται να αποκοιμηθούν.
Αλλαγές στον τρόπο διατροφής, συνήθως η κατάθλιψη  προκαλεί απώλεια της όρεξης και τα άτομα να χάνουν βάρος χωρίς να προσπαθούν. Επίσης, μπορεί πάλι  τα άτομα αυτά να έχουν αυξημένη όρεξη για φαγητό και αύξηση του σωματικού βάρους.
Κόπωση, εξάντληση, απώλεια ενεργητικότητας, μπορεί να έχει χαμηλό επίπεδο ενέργειας και να νιώθει κουρασμένο όλη την ώρα.
Αλλά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι και τα εξής, συναίσθημα απελπισίας, συναίσθημα αναξιότητας και ενοχής, αυξημένη κατανάλωση αλκοόλ η φαρμάκων, δυσκολία στη συγκέντρωση , τη σκέψη, τη μνήμη και τη λήψη αποφάσεων. Ένα από τα πιο σοβαρά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι η έμμονη ιδέα σε σκέψεις θανάτου και ιδέες αυτοκτονίας.
Μερικές φορές το άτομο νιώθει τόσο απελπισμένο που σκέπτεται συνεχώς την αυτοκτονία. Η απόπειρα της σκέψης αυτοκτονίας είναι η πιο σοβαρή και επικίνδυνη επιπλοκή της κατάθλιψης. Σε άτομα που βιώνουν βαριά κατάθλιψη ο κίνδυνος είναι αρκετά αυξημένος να κάνουν απόπειρα αυτοκτονίας.

Πως αντιμετωπίζεται η κατάθλιψη?
Αν θέλεις να βοηθηθείς  στο θέμα της κατάθλιψης πρέπει καταρχάς να διασφαλίσεις ότι θα υποβληθείς σε σωστή εξέταση, να λάβεις ακριβή και σωστή διάγνωση από κάποιον ειδικό              (π.χ. Ψυχίατρο, Ψυχολόγο) και να ακολουθήσεις την κατάλληλη θεραπεία. Η ψυχοθεραπεία βοηθά στην κατάθλιψη. Οι ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις βοηθούν κυρίως στη μείωση των «ψυχολογικών» συμπτωμάτων της κατάθλιψης όπως είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, έλλειψη ελπίδας, συναισθήματα ενοχής,  σκέψεις αυτοκτονίας. Η κατάσταση αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά με την ψυχοθεραπεία. Αγχολυτικά ψυχοφάρμακα είναι χρήσιμα σε κάποιες περιπτώσεις αφού κρίνει ο θεράποντας ιατρός. Μην αποθαρρύνεστε, θα πάρει λίγο καιρό ώσπου να αισθανθείτε φυσιολογικά.
Να λέτε συνεχώς στον εαυτό σας ότι θα γίνετε καλά.                          Να συμμετέχετε σε δραστηριότητες που σας κάνουν να νιώθετε όμορφα (π.χ. ένα κοινωνικό γεγονός). Μην κατηγορείτε τον εαυτό σας.  Η κατάθλιψη είναι μια δύσκολη περίοδο στην ζωή σας, δεν την επιλέξατε εσείς.  Το σημαντικό είναι ότι αναγνωρίζετε πως χρειάζεστε βοήθεια και έχετε επιλέξει το δρόμο της ανάρρωσης. Τέλος, είναι σημαντικό να θυμίζετε στον εαυτο σας ότι υπάρχει φως στην άκρη του τούνελ. Με την σωστή θεραπεία το μεγαλύτερο ποσοστό των ανθρώπων με κατάθλιψη αναρρώνουν. Σίγουρα το μέλλον επιφυλάσσει καλύτερες μέρες εφόσον δώσουμε την μάχη μας να αντιμετωπίσουμε την κατάσταση η οποία μας έχει αναστατώσει την ζωή. Το θέμα της κατάθλιψης δεν πρέπει να περνά απαρατήρητο από κανέναν. Αν δεις ότι  μπορεί να πάσχεις από κατάθλιψη, αναζήτησε βοήθεια άμεσα.


Γεράσιμος Μπαλωμένος
  Ψυχολόγος -ELT